Doortrappen: ‘Veilig fietsen tot je honderdste’

“Veiliger fietsen tot je honderdste”, daar staat het programma Doortrappen voor. “We richten ons op de oudere fietser en willen hem of haar bewust maken van hoe ze zelf veilig kunnen blijven fietsen”, vertelt programmamanager Juul van Rijn. “We richten ons daarbij op bewustwording en gedrag.”

Van Rijn is programmamanager bij het landelijk bureau van Doortrappen op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. “Veel mensen fietsen al lang en overal, maar iedereen wordt ouder en niet iedereen is zich er dan van bewust dat bijvoorbeeld zicht of gehoor minder worden of dat je minder snel herstelt van een val. We willen mensen bewust maken van hun eigen fietsgedrag. Dat doen we, sinds 2018, door ouderen in Nederland op te zoeken daar waar ze zijn. Uit onderzoek bleek dat veel zestigplussers zich niet bewust zijn van de onveiligheid op de fiets. Vaak zijn ze zich wel bewust van onveilige situaties, maar dan ligt het in hun beleving niet aan hen, maar aan de paaltjes, of aan de racefietsers, bijvoorbeeld. Als je fietsers wilt bereiken vanuit het idee dat fietsen gevaarlijk is, bereik je niemand. Wel als je avonden organiseert waarop je inzet op hoe mensen zelfstandig mobiel kunnen blijven, als je de focus legt op hun zelfstandigheid en zelfredzaamheid.”

“We hebben gekeken, vanuit die blik, hoe we oudere fietsers kunnen bereiken. Waar gaan ze al heen? Naar de supermarkt, het buurthuis, de sportvereniging, maar ook naar de eerstelijnszorg zoals de huisarts of de fysiotherapeut. We werken samen met bestaande organisaties en verenigingen en zoeken verbinding met bestaande activiteiten en initiatieven. Neem de Fietsvierdaagse in Goes. Daar staan kraampjes van onze partner ANWB, waar mensen kunnen zien welke accessoires ze kunnen aanschaffen om veiliger te blijven etsen, zoals een spiegel, een fietshelm of trappers met extra grip. Zo hebben we hun ‘Fiets Jij Veilig programma’ gecombineerd met Doortrappen."

Fietsgroepjes

Een van de activiteiten die Doortrappen initieert is het opzetten van lokale fietsgroepjes. “Gezellige en kleine groepen. Zo
is onlangs in Assen een groepje opgestart, de gemeente hielp met de werving van leden door een informatiebrief te sturen aan mensen met een laag inkomen, met daarin ook de uitnodiging om naar de start van de Doortrappen-fietsgroep te komen. Zo’n groepje start eerst onder begeleiding van een trainer en kan daarna zelfstandig verder. Ik sprak daar vier dames, één had haar partner verloren tijdens de coronaperiode, vond het heel spannend, maar kwam toch dankzij de toon van de uitnodiging, ze werd aangetrokken door het sociale aspect van de groep.”

Doortrappen sluit aan op bestaande activiteiten en biedt ook nieuwe activiteiten aan. “Vanuit het programma hebben we daarvoor een toolkit met interventies en communicatiemiddelen. Als je als organisator weinig tijd hebt gebruik je de hele toolkit. Ook horen we graag of er onderdelen ontbreken. Zijn er meer gemeenten met dezelfde wens, dan ontwikkelen we een nieuwe interventie en voegen deze toe aan de toolkit.” Meer weten over de toolkit? Kijk dan ook eens op Doortrappen.nl.

200 gemeenten

Zo’n 200 gemeenten hebben zich aangesloten bij Doortrappen. “Daarmee hebben we onze doelstelling voor dit jaar ruim gehaald, daar zijn we super trots op”, aldus Van Rijn. “Het is een diverse mix van gemeenten uit alle provincies, in sommige provincies zijn zelfs alle gemeenten aan- gehaakt.”

De organisatie van Doortrappen verloopt van landelijk naar lokaal. Het landelijk programmabureau is eerste aanspreekpunt voor de kwartiermakers Doortrappen in de provincies. Deze kwartiermakers hebben vervolgens gemeenten benaderd in hun eigen provincie. Binnen de gemeente is een projectgroep aan de slag gegaan bestaand uit gemeenteambtenaren en lokale partners, zoals de fysiotherapeut, een lid van de Fietsersbond of de activiteitenbegeleider van Welzijn. Ook een fietsenmaker of buurtsportcoach doen vaak mee. Samen stellen zij de activiteitenagenda van Doortrappen in hun gemeente op, doen de communicatie en de werving van deelnemers.

Zo horen ouderen op allerlei manieren over veilig fietsen. Ze lezen er over in de regionale krant, ze praten erover met de kinderen of maken een activiteit mee. Al die kleine stapjes dragen bij aan de winst op verkeersveiligheid.

Meer partners

“We zijn al heel tevreden met het aantal deelnemende gemeenten, maar we zouden graag nog meer landelijke partners aan ons te binden”, vertelt Van Rijn. “Zo werken we op lokaal niveau vaak samen met fysiotherapeuten, maar het zou geweldig zijn als bijvoorbeeld een landelijke organisatie van fysiotherapeuten, zoals de KNGF, aan zou haken, om zodoende de samenwerking tussen ons en hun leden te bevorderen. Ook bijvoorbeeld Ergotherapie Nederland of de Landelijke Huisartsen Vereniging LHV zou een welkome partner zijn.”

Roel Lenoir, ploegleider Fietsstimulering Tour de Force

“De aanpak van Doortrappen is het per- fecte uitgangspunt voor mijn missie als Tour de Force-ploegleider ‘Fietsstimu- lering’ om kennis hierover toegankelijk te maken. Ik licht het toe. De kern van de Doortrappen-aanpak is: ‘Wie is je doelgroep, welke drempels zijn er voor deze doelgroep om te kunnen of te willen fietsen en hoe nemen we die drempels voor die specfieke doelgroep weg?’ Daarnaast maakt het verschil wie een project als ‘Doortrappen’ initieert. Doordat dit project vanuit het ministerie wordt geïnitieerd, krijgen decentrale overheden een basisraamwerk dat zich steeds meer ‘vult’ met lokale en regionale voorbeelden en ervaringen, die andere gemeenten weer verder kunnen brengen. Er hoeven dus geen nieuwe wielen te worden uitgevonden. Kortom, Doortrappen is een van de goede voorbeelden voor mijn eigen project dit jaar: het ontwikkelen van een hand- zame kennisbrochure Fietsstimulering voor gemeenten.”