Natuur krijgt de ruimte in Noordwaard

donderdag 17 maart 2016

timer 3 min

Afgelopen jaar is een van de grootste Ruimte voor de Rivier-projecten opgeleverd: de ontpoldering van de Noordwaard. Om het gebied van 4450 hectare toegankelijk te houden, werden 35 bruggen en 13 gemalen gebouwd, die zoveel mogelijk ten dienste van de natuur staan.

Het ontwerp van kunstwerken en gemalen kenmerkt zich door eenvoud, verzorgde detaillering en functionaliteit. De bureaus ipv Delft en West8 tekenden samen voor het ontwerp, ipv Delft was daarna verantwoordelijk voor de uitwerking. De uitvoering van het gehele project was in handen van het consortium van Boskalis, Martens en Van Oord, Van Hattum en Blankevoort en de Gebroeders van Kessel.

Brugtypen

De bruggen zijn onder te verdelen in een drietal typen: kreekbrug, steurgatbrug en dijkbrug, elk met een eigen karakter. Tegelijkertijd is bij iedere brug de functie van zowel brug als constructie-elementen duidelijk afleesbaar. Zo bestaan de kreekbruggen uit brede, prefab betonnen steunpunten waarop een smaller brugdek ligt. Door het verschil in breedte zijn de steunpunten zichtbaar vanaf de brug. De kreekbruggen zijn voorzien van opvallende vogelstokken: met zorg geselecteerde echte boomtakken die zitruimte bieden aan de vogels die in de polder leven.

De steurgatbruggen, gelegen in het Steurgat, een belangrijke vaarweg in de Biesbosch, vallen met name op door hun schuin geplaatste bakstenen keermuren, die letterlijk toegangspoorten tot de Noordwaard vormen. De doorgang onder de steurgatbruggen is afsluitbaar bij hoog water.

Waterstand

Het meest opvallende brugtype is de dijkbrug. Deze heeft brede, asymmetrische steunpunten die de stroomrichting van het water aangeven. Het brugdek ligt deels verdiept op de steunpunten. Bij elke dijkbrug is een van de steunpunten voorzien van een geïntegreerde trap die de waterstand aangeeft.

Een aantal van de gemalen doet vanwege hun ligging tevens dienst als uitkijkpunt. De bakstenen van de voor het project afgebroken historische boerderijen en schuren zijn hergebruikt in de gevels van de landbouwgemalen en om de natuur vrij spel te geven, heeft het metselwerk diepliggende voegen die aantrekkelijk zijn voor kleine organismen.

Vleermuiskasten

In materiaalgebruik en detaillering is veel rekening gehouden met de natuur, zodat de kunstwerken mooi opgaan in hun omgeving en ook de natuur de ruimte krijgt. Zo zitten er vleermuiskasten in sommige bruggen en gemalen, wordt de vorming van korstmossen gestimuleerd en is gekozen voor een bronskleurige coating van de hekwerken, die langzaam verkleurt en in de omgeving opgaat. Alle kunstwerken zijn voorzien van eveneens brons gecoate belettering die de naam van de polder aangeeft waarin brug of gemaal ligt.