Park+Ride biedt volop kansen

maandag 21 maart 2016
timer 9 min
Steeds meer reizigers kiezen bewust voor een combinatie van vervoermiddelen voor hun reis van deur tot deur. Het belang van ketenmobiliteit wordt in de stedelijke regio's steeds groter. De voordelen van prijs, kwaliteit, gemak en comfort zijn doorslaggevend. De diversiteit aan overstappunten neemt toe. Naast stations verschijnen overstappunten voor de fiets en evenementen.
Wat kunnen verschillende disciplines (zoals beleidsmakers, ontwerpers, vervoersbedrijven, ondernemers) bijdragen aan het succesvol maken van P+R? Wat zijn de lessen uit de praktijk en wat leren we ervan? Het handboek P+R bundelt de kennis op het gebied van P+R op een inspirerende wijze. 
 
In dit artikel zijn enkele onderdelen uit het handboek (summier) opgenomen. Het zijn tips waar u in ieder geval aan moeten denken bij het P+R-beleid. In het handboek is uitgebreid beschreven of en hoe de kansen voor P+R kunnen worden verzilverd, welke valkuilen vermeden moeten worden en welke beleidskeuzes nodig zijn.
 
Het handboek geeft inzicht en kennis over het succesvol ontwikkelen van overstapvoorzieningen als schakel in een reis van deur tot deur. Het bevat elementen over de gebruiker, de locatie, de verplaatsing, de marketing en de samenwerking die nodig is voor een goede aanpak. De succesfactoren komen aan de orde maar ook mogelijke valkuilen en dilemma’s. In het handboek zijn de volgende hoofdstukken opgenomen:
 
- P+R biedt volop kansen;
- Lessen uit de praktijk;
- De reiziger centraal;
- Beleidskeuzes;
- Marktanalyse: waar liggen de kansen?;
- Marketing: gebruikers werven;
- Het overstappunt: ontwerp en inrichting;
- Organisatie en financiën;
- Stappenplan en checklists voor P+R-ontwikkeling.


Handig om te weten


 - Binnen fietsafstand (< 10 minuten) van station Ede-Wageningen wonen ongeveer 20.000 personen. Bij gebruik van de auto (< 15 minuten) wonen ongeveer 90.000 personen binnen het invloedsgebied van het station (richting Utrecht). Reizigers uit dit invloedsgebied zijn in de spits sneller met het openbaar vervoer in centra in de Randstad dan met de auto (van deur tot deur).
- De P+R-corridor van treinstations parallel aan de A12 ten oosten van Utrecht zorgt voor een afname van ongeveer zevenhonderd auto’s in de spits in de richting van Utrecht;
- Alle P+R’s zorgen voor een afname van 6 à 8 procent van de inkomende pendel in de ochtendspits in Utrecht;
- Jaarlijks maken 1,65 miljoen reizigers in Groningen gebruik van de P+R (bus). Dit zorgt voor een afname van duizenden autoritten per dag in de stad;
- Bij gebruik van P+R zijn de parkeerkosten voor een middagje winkelen in Utrecht ongeveer 14 euro lager dan wanneer in een parkeergarage in de stad wordt gebruikt. 


P+R biedt volop kansen 

P+R is een vorm van ketenmobiliteit: de automobilist stapt binnen een verplaatsing over van de auto naar het openbaar vervoer of de fiets. Dat doet hij dicht bij de herkomstlocatie, dicht bij de bestemmingslocatie of ‘onderweg’. Een goed P+R-product speelt in op de te behalen voordelen voor de reiziger zoals: 
• Het vermijden van files;
• Gemak en minder stress (file, zoeken);
• Lagere (parkeer)kosten.
 
Indien P+R een succes is, ontstaan er ook maatschappelijke voordelen:
• Minder files en het beter benutten van het wegennet en de parkeervoorzieningen;
• Meer opbrengsten in het openbaar vervoer;
• Verbetering van de leefbaarheid in de stad;
• Minder ruimtegebruik in de stad (infrastructuur en parkeren);
• Toename van de ontwikkelingsmogelijkheden en economische aantrekkingskracht doordat meer verdichting mogelijk wordt;
• Meer service en gemak voor bezoekers. 


Succesfactoren P+R bij de stad 

Voor een P+R-voorziening dicht bij de stad gelden de volgende succesfactoren: 
• Een samenhangend beleid op het gebied van openbaar vervoer, parkeren (aanbod, regulering, tarieven);
• P+R is een structureel onderdeel van het openbaarvervoernetwerk en daardoor herkenbaar en de gehele week beschikbaar;
• De frequenties van het openbaar vervoer zijn hoog;
• Het tarievenbeleid: financieel voordeel bij gebruik van P+R ten opzichte van parkeren in de stad;
• P+R levert gemak op: dicht bij de bestemming, geen gezoek;
• Het aanbieden van combikaarten: parkeren en openbaar vervoer voor verschillende personen op één ticket;
• Klantenbinding door aantrekkelijk geprijsde abonnementen en samenwerking met werkgevers;
• P+R is onderdeel van stadspromotie en citymarketing;
• Aantrekkelijke vormgeving en aandacht voor gemak, architectuur en veiligheid in het ontwerp;
• Een gunstige omstandigheid is een compacte binnenstad met hoge dichtheden en een schaarste aan parkeervoorzieningen. 


Succesfactoren P+R bij trein- of metrostations 

• Ligging dicht bij het hoofdwegennet met veel inwoners binnen een reistijd van 15 minuten per auto; 
• Een hoge netwerkwaarde: concurrerende reistijd (ten opzichte van de auto) naar diverse economische centra;
• Een hoge mate van betrouwbaarheid van de reistijd ten opzichte van de auto (file);
• Schaarste aan parkeervoorzieningen op de bestemmingslocaties en/of betaald parkeren;
• Mobiliteitsmanagement op de bestemmingslocaties.  


Succesfactoren P+R bij evenementen 


• Plaatsgarantie voor parkeren en hoogfrequent aanvullend vervoer naar de evenementenlocatie;
• Gemak en betrouwbaarheid: het ontzorgen van de reizigers naar een (vaak) onbekende locatie met grote onzekerheden wat betreft reistijd en beschikbaarheid van parkeerplaatsen;
• Keuzemogelijkheden met tariefdifferentiatie: dichtbij parkeren of op afstand;
• Parkeer- en vervoerticket voor meerdere personen;
• Online verkoop van P+R-tickets;
• Optimale afstemming tussen vraag en aanbod (inzetten van bereikbaarheidsscenario’s);
• Informatie vóór en tijdens de reis;
• Terugreisgarantie;
• Noodzaak tot parkeermanagement op basis van milieuvergunning.
 
Voorbeeld:
Gelredome verkoopt (online) drie soorten parkeerkaarten: Dicht bij de ingang (snel aankomen/vertrekken, 25 euro), garanteed GelreDome (17,50 euro) en een gewone parkeerkaart (kan ook op afstand zijn). Een ‘gewone’ parkeerkaart (parkeren+pendelbus) kost 12 euro per auto online en 13 euro ter plaatse. Het autogebruik wordt vooraf vastgesteld op basis van de online verkoop van parkeerkaarten. Per evenement wordt een mobiliteitsprofiel opgesteld dat bestaat uit het aantal bezoekers, de vervoerwijze en het aankomsttijdstip. Vervolgens wordt een bereikbaarheidsscenario gehanteerd dat het beste past bij het mobiliteitsprofiel. Vraag en aanbod van parkeervoorzieningen, pendelbussen en verkeersstromen worden zo op elkaar afgestemd.
 


P+Fiets 


Naast het overstappen van de auto op het openbaar vervoer, wordt de combinatie van de auto met de fiets steeds meer ontdekt. Ten opzichte van het openbaar vervoer biedt het gebruik van de fiets verschillende voordelen:
• Het kan op kleinschalig en op individueel niveau worden toegepast;
• Er is meer flexibiliteit in het bereik van de bestemmingen;
• Het heeft een hoge mate van flexibiliteit en is altijd beschikbaar;
• Er zijn weinig of geen financiële risico’s;
• Kan zelfstandig of als aanvulling op P+R (auto) worden ingezet;
• Het is in te zetten in combinatie met mobiliteitsmanagement en financiële incentives zoals de mogelijkheid om de fiets terug te verdienen;
• Het is gemakkelijk op te schalen;
• P+R wordt meer een inzet van ondernemers dan van de overheid.
 
 

Gedragsverandering is noodzakelijk

Een P+R-verplaatsing kent meer onzekerheden dan een volledige reis met de auto. Het aanbieden van voordelen voor de reiziger betekent nog niet dat de gebruikers vanzelf toestromen. Het wijzigen van mobiliteitsgedrag (reizigers uit de auto ‘halen’) is een weerbarstig fenomeen. De slagingskans wordt door vele factoren beïnvloed. Voor het kiezen voor de auto plus openbaar vervoer (of fiets) in plaats van de auto voor de gehele rit is het nodig dat:
1. De reiziger zich ervan bewust is dat het alternatief auto plus openbaar vervoer bestaat en dit aansluit bij de gebruikersbehoeften (informatie, bv. via apps);
2. De reiziger in staat wordt gesteld om zijn gewoontegedrag te doorbreken (verleiden tot kennis maken);
3. De reiziger ook daadwerkelijk het alternatief kan en wil gebruiken (bereidheid);
4. Hij/zij er gebruik van wilt blijven maken.
 
 

Marktanalyse


Zonder een degelijke marktanalyse is de kans op een mislukking van P+R-service best groot. De (potentiële) markt voor P+R wordt bepaald door de volgende variabelen:
• Reistijdverhouding tussen een verplaatsing per auto en een verplaatsing met P+R;
• Het motief van de verplaatsing;
• Het parkeeraanbod en het parkeerregime op de bestemmingslocatie;
• Het mobiliteitsmanagement;
• Het mobiliteitsmanagement voor de aanwezige pendelstromen, koopstromen en evenementenbezoekers.
 

Klanten binden

Het is de kunst om reizigers die voor het eerst gebruikmaken van een P+R-voorziening als vaste klant te behouden door bijvoorbeeld
• Gebruikers met een probeerkaartje een follow-up aan te bieden;
• Het aanbieden van abonnementen voor werknemers en winkelbezoekers. Dit levert extra gemak en een financieel voordeel op en is een vorm van klantenbinding voor de retail;
• Arrangementen aanbieden: bezoekers (winkelen, toerisme, evenementen) zodat vooraf al vaststaat dat gebruik gemaakt gaat worden van P+R;
• Het contracteren van bedrijven als grootverbruikers (abonnementen), zodat afnamezekerheid ontstaat;
• P+R-gebruik koppelen aan een loyaliteits- of spaarsysteem.
 

Tot slot

Voor het realiseren van een succesvol overstappunt zijn vijf processtappen te onderscheiden: 
1. Positioneren P+R in het totale beleid;
2. Verkenning mogelijkheden en haalbaarheid;
3. Planontwikkeling;
4. Realisatie, beheer en exploitatie;
5. Monitoring en evaluatie.
 
In iedere processtap zijn afwegingen nodig. Iedere stap wordt in het Handboek toegelicht aan de hand van een checklist en daarbij wordt doorverwezen naar de onderliggende kennis en ervaringen. Op deze manier kan de juiste afweging worden gemaakt door betrokken partijen in de zoektocht naar een goed functionerend overstappunt als schakel in de mobiliteitsketen.


Meer info 
www.crow.nl: Handboek P+R; Kennis voor beleid, beheer en praktijk (2015, CROW-publicatie 350).

 

Auteurs: Ed Graumans (‘Met Graumans’) Frans Bekhuis (CROW)

P+R Transferium Groningen