Uitzichtdriehoeken uitgelicht

De ASVV 2012 geeft voor de uitzichtdriehoek de volgende definitie: "De uitzichtdriehoek is het driehoekige gebied tussen twee takken van een kruispunt waarin zich geen objecten mogen bevinden die de bestuurder het uitzicht op de kruisende weg ontnemen." (paragraaf 6.2.3) De tekst in de ASVV lijkt te zijn geschreven vanuit de bestuurder van een motorvoertuig. Die moet voldoende zicht hebben om te kunnen anticiperen op kruisend verkeer. 
 

Waar beginnen met kijken?

Even zo belangrijk is volgens mij het zicht dat een voetganger of fietser moet hebben op het kruisend verkeer. Ook zij moeten een beslissing nemen om over te steken of niet. Hierbij gaat de ontwerper er dikwijls van uit dat de langzame verkeersdeelnemer stilstaat voordat deze zijn keuze maakt. Dat is vooral voor fietsers niet prettig, want het weer op gang komen kost de fietser veel energie. En waar begint de voetganger met kijken? Volgens mij doen voetgangers dat al op afstand van de rijbaan. Dat zie je bij de ervaren volwassenen, maar ook bij kinderen. Het benodigde zicht van de verschillende verkeersdeelnemers is naar mijn mening dus groter dan algemeen wordt aangenomen. 

Om goed zicht op elkaar te hebben mogen er geen obstakels staan in de uitzichtdriehoek. Deze wordt gevormd door het punt waar mogelijk een conflict ontstaat en de punten waar de bestuurder en de bestuurder/voetganger zich bevinden op het moment dat zij een beslissing nemen om door te rijden/lopen of te moeten stoppen. 

Het ASVV maakt bij het bepalen van de uitzichtdriehoek een onderscheid tussen stopzicht en oprijdzicht. Oprijdzicht is altijd vijf meter in de richtlijn. Omdat mensen op grotere afstand al een beslissing nemen of zij moeten stoppen of niet zou deze maat dus flexibel moeten zijn. En afhankelijk van de weggebruiker die de beslissing moet maken.
 

Stopzicht berekenen

Het stopzicht is de afstand die nodig is om nog comfortabel en veilig tot stilstand te komen om een conflict te vermijden. In de ASVV kan men dit uit een puntengrafiek herleiden. Naar mijn mening is dit een buitengewoon moeilijk te lezen grafiek. Op de website uitzichtdriehoeken.nl staat een tabel met daarin de de benodigde lengtes bij verschillende snelheden. Daarbij is aangenomen dat de gemiddelde bestuurder 1,5 seconden nodig heeft voordat hij reageert en dat hij remt met een vertraging van 2 m/s ² . Op de website uitzichtdriehoeken.nl kunt u ook een gratis tool downloaden om zelf het stopzicht bij verschillende snelheden te berekenen. 

Vaak hoor ik verkeerskundigen zeggen: "Er is onvoldoende ruimte om de uitzichtdriehoek obstakelvrij te maken". Men name binnen de bebouwde kom in bestaande situaties is dit een veel gemaakte opmerking als het gaat om verkeersveiligheid. Als er onvoldoende zicht is bij 30 km/u, is er dan misschien wel voldoende zicht bij 20 km/u? En betekent het dus dat de snelheid te hoog ligt? Het toepassen van snelheidremmers ter plaatse van het kruispunt kan dan een oplossing bieden om een veilige situatie te creëren. Snelheidremmers moet je toepassen als de snelheid het probleem is.
 

Obstakelvrije zone

In de discussie met landschapsinrichters hoor ik vaak dat de laanbeplanting niet kan worden doorgezet door de benodigde uitzichtdriehoeken. Als de voorrang geregeld is dan zou je kunnen werken met twee zones. Een transparante zone en een obstakelvrije zone. In de transparante zone accepteer je nog een boom of lage beplanting of misschien het laatste puntje van een parkeerstrook. Deze zone bestaat uit het stopzicht vanuit de voorrangsgevende straat en het stopzicht vanuit de voorrangsstraat. In de obstakelvrije zone mogen geen bomen of andere objecten meer staan die het zicht ontnemen en niet bijdragen aan de verkeersveiligheid (bijvoorbeeld een lichtmast met bebording). De obstakelvrije zone wordt op de voorrangsstraat bepaald door de vertragingsweg van het voertuig.  

Uitzichtdriehoeken.nl is een initiatief van Rijcurve.nl - Verkeersontwerp