Waarom zou jíj je auto laten staan?

Door: Marenne Vlieg

Hoe krijg je mensen zover om de auto te laten staan? Dat is geen makkelijke klus, want de auto pakken om naar je werk te gaan is een schoolvoorbeeld van gewoontegedrag. Dit soort gedrag gaat onbewust en automatisch. Zeker als de auto in jouw beleving de meest optimale manier is om je te verplaatsen en je dit al jaren zo doet. Ons brein is gek op oude, vertrouwde patronen omdat deze weinig energie kosten. Om nieuwe gewoontes aan te leren, moeten mensen heel bewust voor zichzelf bepalen waarom, en plannen hoe ze vervangend vervoer gaan inzetten. Dan maken ze zogeheten implementatie-intenties. Bijvoorbeeld: maandag pak ik eerst de trein en dan een OV-fiets om naar mijn werk te gaan. Uit onderzoek blijkt dat het ook goed werkt om geheugensteuntjes in te zetten om het nieuwe gedrag aan te leren, bijvoorbeeld door reminders via een (MaaS-)app. 

Belangrijk hierbij is inzetten op de juiste onderliggende psychologische drijfveren. Voor een forens, toerist en student gelden verschillende motieven. Waar de één primair wordt gedreven door het snel van A naar B komen of het last-minute kunnen plannen van ritten (flexibiliteit), zal voor een ander wellicht de financiële besparing of het verminderen van de ecologische voetafdruk belangrijk zijn. Het heeft weinig zin om een forens te overtuigen op basis van argumenten over de betaalbaarheid van MaaS, als hij voornamelijk wordt gedreven door flexibiliteit en gemak. 


Marenne Vlieg

De grootste uitdaging is misschien wel het omgaan met weerstand. MaaS kan ertoe leiden dat je als automobilist het gevoel krijgt dat je autonomie of vrijheid wordt beperkt, doordat je niet op elk moment kunt beschikken over mobiliteit, wat je wel kunt als je een eigen auto voor de deur hebt. Ook kan scepticisme ontstaan, een vorm van weerstand die voortkomt uit een behoefte aan zekerheid. Is MaaS wel betrouwbaar? Kom ik wel op tijd op mijn bestemming aan? Een manier om hiermee om te gaan is mensen te vragen naar voor hen relevante motieven om op MaaS over te gaan: een psychologische techniek genaamd self-persuasion.  Maar practice what you preach blijft belangrijk om daadwerkelijk een volwaardig alternatief voor de auto te kunnen bieden. Wie betrouwbaarheid belooft, moet het ook leveren. Want een automobilist die geen beter, sneller of makkelijker alternatief heeft, zal snel terugvallen in het oude (rij)gedrag. We blijven tenslotte gewoontedieren.