Het Eitje van Utrecht

Pilot

De informatiedienst, die als pilot werd ingezet bij de werkzaamheden aan de Albatrosstraat in Utrecht, toonde de actuele en verwachte reistijd op de vier omleidingsroutes. Zo kon de weggebruiker in één oogopslag bepalen welke route de minste vertraging opleverde. Ook kreeg men met de reisalert iedere dag op een gekozen tijdstip een sms met de reistijd op de favoriete route. En het werkte: na zeven weken stond de teller al op 9000 unieke bezoekers en verminderde de vertraging én ergernis bij de automobilist aantoonbaar: spitsmijden kan duidelijk ook in de bebouwde kom. 

Uitgedaagd door journalist

Uitgedaagd door een journalist die schreef over de verkeersinfarcten bij langdurige wegafsluiting van de Kardinaal de Jongweg, een belangrijke in- en uitvalsweg in Utrecht, droeg Goudappel het idee voor ‘het Eitje’ aan bij de gemeente Utrecht, om wegomleggingen in de toekomst slimmer aan te pakken. Hoe? Door bewoners en bezoekers te informeren met actuele reisinformatie op de omleidingsroute. De afsluiting van de Albatrosstraat werd de pilot. Samen met de vaste partners Technolution en Bohemia Amsterdam richtten ze een informatiedienst op die weggebruikers via website en sms-alert informeerde over de actuele toestand op de weg. Weggebruikers vonden hier informatie als ‘hoe druk is het nu en hoe druk is het over een kwartier?’. Zodoende ondersteunde 'het Eitje' bij het maken van de juiste keuze in route, tijdstip van vertrek en vervoerswijze. Die ‘grip’ op vertraging scheelde feitelijke vertraging én ergernis. De gehele 'binnenkant' werd door Goudappel geregeld (de techniek, de actuele verkeersinformatie, de prognoses, hosting, enzovoort). Daarnaast ondersteunden ze bij de communicatie richting weggebruikers.

Appeltje-eitje

“Nadat het beruchte artikel over de wegwerkzaamheden aan de Kardinaal de Jongweg verscheen, klopte Goudappel Coffeng bij ons aan met het idee om Spitsmijden voor de binnenstad te ontwikkelen”, vertelt Chris Jentink van de directie Stadswerken. Destijds was hij verantwoordelijk voor de rioleringswerkzaamheden ter hoogte van de Albatrosstraat in Utrecht en werd daarmee opdrachtgever voor ‘het Eitje’. “We waren verrast over het idee. Spitsmijden voor de snelweg is immers iets heel anders dan voor binnenstedelijke gebieden. Je hebt veel meer te maken met onzekere factoren, waardoor je ook veel eerder stagnatie krijgt. Zo heeft een uitladende vrachtwagen meteen invloed op de doorstroming.” Toch was de gemeente meteen geïnteresseerd. “We besloten de proef op de som te nemen bij de werkzaamheden aan de Albatrosstraat.” De gemeente werkte hier van begin september tot begin november aan het riool. ProRail ging gelijktijdig aan het werk bij de onderdoorgang van het spoorwegviaduct aan de Albatrosstraat. Tijdens deze periode was de straat afgesloten en werd doorgaand gemotoriseerd verkeer omgeleid via vier verschillende routes. Bestemmingsverkeer en werkverkeer van Prorail kon er wel komen. Fietsers en voetgangers werden omgeleid met borden. “Over de naam van de informatiedienst waren we het snel eens”, vertelt Jentink. “Omrijden zou met de nieuwe dienst immers ‘appeltje-eitje’ worden.”

Goede aanvulling

Normaal gesproken worden de Utrechters van geplande wegwerkzaamheden op de hoogte gesteld middels nieuwsbrieven, lokale media, internet en social media. “Er zijn allerlei varianten te bedenken, maar geen van deze middelen informeren over de verwachte reistijd”, aldus Maike Koch, communicatieadviseur bij Stadswerken Utrecht, onder andere bij de werkzaamheden aan de Albatrosstraat. In deze hoedanigheid begeleidde ze ook de communicatieve aspecten rondom ‘het Eitje’. En met succes: na zeven weken stond de teller al op 9000 unieke bezoekers. “De applicatie was vooral een goede aanvulling op de overige communicatiemiddelen die we standaard inzetten. Om de dienst voor iedereen toegankelijk te maken, hebben we voor een laagdrempelige benadering gekozen. Er is een vrij basale website ontwikkeld, niet een speciale app voor de smartphone.” Door de gewenste route aan te klikken, kreeg de gebruiker op speelse wijze te zien wat de reistijdverwachting over een kwartier zou zijn: een leeg ei betekende geen vertraging, een kwart gevuld ei matige vertraging, een driekwart gevuld ei forse vertraging en een rood ei zeer ernstige vertraging. Ook kon men zich aanmelden voor de reisalert: iedere dag op het gewenste tijdstip een sms met de reistijd op de meest favoriete route. “Het werd in rap tempo een groot succes”, constateert Jentink. “We zetten zelf in op 2500 unieke bezoekers, maar uiteindelijk werden dit er meer dan 10.000. Gebruikers kunnen nu een enquête invullen om hun bevindingen te delen. Ondanks dat dit niet 100 procent representatief is, zijn de reacties tot dusver erg positief. De reacties zijn verder uiteenlopend, van ‘ingewikkeld’ en ‘lastig te begrijpen’ tot ‘eenvoudig in gebruik’. Verder werden er bij het instellen van de reisalerts vrij veel gegevens gevraagd, wat als vervelend werd ervaren. Bij een volgende keer kunnen we er bijvoorbeeld voor kiezen alleen het e-mailadres te vragen. Het basale uiterlijk van de website werd op zich goed bevonden, maar ook redelijk Spartaans. In de toekomst kunnen we het functionele aspect wellicht verder uitbreiden.” 

Breder inzetbaar

De toepassing van de Spitsmijden-techniek in binnenstedelijk gebied is uniek. Robert Galjaard van Goudappel legt uit: “We hebben een goede samenwerking met TomTom opgebouwd. Daardoor kunnen we hun real-time data uit de HD-Traffic navigatiesystemen gebruiken. Deze navigatiesystemen zenden continu hun rit data terug naar de centrale TomTom computer. Zo krijgen wij een bak met 'ruwe data' over de doorstroming op alle wegvakken in het bewuste gebied. Die data stoppen wij vervolgens in het dynamisch verkeersmodel van datzelfde gebied, zodat wij kunnen berekenen wat de exacte real-time reistijden op wegvakken zijn en op de totale route. Dit levert de real-time reistijdinformatie op, die vervolgens door het verwachtingsmodel van Tripcast wordt geleid. Tot slot bundelen we de actuele reistijdinformatie met de reistijdverwachtingsinformatie.” Koch: “De resultaten van de pilot waren erg positief, het heeft veel websitebezoekers opgeleverd.” Jentink vult aan: “We hebben nu een klein gebied van goede informatie kunnen voorzien, maar in de toekomst willen we dit eventueel stad breed inzetten en koppelen aan de al bestaande dynamische verkeerssystemen.” 

www.heteitjevanutrecht.nl

Tekst: Agnes Joostema