De beweegvriendelijke stad van de toekomst

Wonen in de stad: door de nabijheid van sociale en economische activiteiten is dat voor veel Nederlanders een aantrekkelijke gedachte. En dat blijkt uit de cijfers: maar liefst 74% van de Nederlanders woont in stedelijke regio's.Toch zijn veel mensen zich er niet van bewust dat dit leven in de stad een groot deel van onze gezondheid bepaalt. Zo kan bijvoorbeeld bewegen voor stedelingen moeilijk gemaakt worden. De adviseurs van OchtendMensen gingen daarom op onderzoek uit: Hoe kunnen we de stad zo inrichten dat bewoners zich er prettig voelen en worden gestimuleerd in beweging te komen?

Beweegvriendelijke infrastructuur

Oorspronkelijk zijn veel steden ingericht op de auto. Niet alleen de fysieke infrastructuur is hierop aangepast, maar ook parkeerplekken rondom woonkernen en stadscentra hebben een grote ruimteclaim. Inmiddels zijn meerdere steden bezig met het autoluw maken van hun (binnen)stad. Minder ruimte voor auto’s geeft ruimte om straten in te richten voor fietsers en wandelaars. Dit zet bewoners aan tot meer beweging. Steden als Amersfoort, Utrecht en Zwolle zijn al druk bezig hun binnenstad autoluw te maken. Ook in steden als Alkmaar of Amsterdam is inmiddels meer dan 10% van de binnenstad ingericht op voetgangers in plaats van auto’s. De focus op voetgangers ontstaat bijvoorbeeld door de voetganger een volwaardige plek te geven in het ontwerpproces van de fysieke leefomgeving, of door lopen middels interventies te stimuleren.

Randvoorwaarden voor het creëren van een beweegvriendelijke stad

Inmiddels is aangetoond dat de inrichting van de openbare ruimte, waarbij rekening wordt gehouden met veiligheid, verblijf, variatie en verplaatsing, ons kan stimuleren om vaker naar buiten te gaan. Toch verloopt de realisatie hiervan niet overal even makkelijk. Om beweegvriendelijke oplossingen te realiseren zijn drie thema’s randvoorwaardelijk: geld, fysieke ruimte en draagvlak.

Geld

Veranderingen in de leefomgeving zijn duur en er zijn veel beleidsafdelingen die budget vragen voor het kunnen realiseren van deze veranderingen. De gemeente is verantwoordelijk om deze veranderingen door te voeren, maar voor investeringen moeten keuzes worden gemaakt. Een gedegen methode om continu de balans op te maken tussen verschillende activiteiten en beschikbare middelen, om de strategische doelen van een organisatie te bereiken is bijvoorbeeld portfoliomanagement (een methodiek van organisatieadviesbureau TwynstraGudde).

Fysieke ruimte

Niet alles past in de fysieke ruimte. Beleidsdoelen als nieuwe woningen, meer groen, speelruimte, fiets- en wandelpaden en wegen zullen tegen elkaar afgewogen moeten worden. Toch zijn er genoeg mogelijkheden om de leefomgeving zo in te richten dat er gesport kan worden, met nauwelijks extra beslag op de fysieke ruimte. Een senior adviseur van TwynstraGudde schreef onlangs een artikel vol ideeën hoe sport en beweging gecombineerd kan worden met gebiedsontwikkeling.

Draagvlak

Bewoners hebben verschillende wensen. Als je keuzes moet maken vanwege de druk op de fysieke ruimte, dan kun je niet iedereen tegemoetkomen. Wel wil je dat de inrichting van de buurt zoveel mogelijk aansluit op de wensen van bewoners. Zij hebben ten slotte baat bij de voorzieningen – en daarmee bij de gezondheidsbaten die de omgeving kan bieden.

Het voldoen aan deze randvoorwaarden vraagt een brede blik en een integrale aanpak waarbij verschillende stakeholders samengebracht worden. Op deze manier zetten de adviseurs van OchtendMensen zich samen met opdrachtgevers dagelijks in voor de stad van de toekomst.