NHL en RUG onderzoeken omgevingsbewustzijn bij overgangssituaties

Door Karin Broer

Situational awareness gaat over de mate waarin mensen zich bewust zijn van hun omgeving zodat ze gepast gedrag kunnen vertonen. Een automobilist zal zich in een woonwijk bewust moeten zijn van mensen die de hond uitlaten, fietsers die van rechts komen of kinderen die op straat spelen. Dat is een heel andere context dan de autosnelweg met zijn hoge snelheden zonder kruisend verkeer. Thüsh: “Waar de ene omgeving overgaat in de andere verwachten we van automobilisten dat ze zich vrijwel direct bewust zijn van de veranderingen die dat met zich meebrengt en dat ze daarop kunnen anticiperen. De vraag is welke prikkels bestuurders nodig hebben om zich snel genoeg aan te kunnen passen, en hoe wegbeheerders hen daarbij kunnen helpen.”

Met de studenten van de NHL zal worden ingezoomd op parkeer- en verzorgingsplaatsen langs de snelweg, waar automobilisten van een stroomweg (de autosnelweg) in een verblijfsomgeving komen. Thüsh: “We gaan kijken wat daar gebeurt.  Zijn bestuurders zich voldoende bewust van de situatie? En welke factoren oefenen daar invloed op uit?”

Bij de entree van de bebouwde kom worden vaak drempels of bochten toegepast. Bij scholen vinden we kleurrijke paaltjes of Nijntje-borden. Denken de onderzoekers aan dat soort toepassingen?  Thüsh: “We kijken naar vele aspecten, maar zijn vooral benieuwd hoe de ruimtelijke inrichting een rol speelt. Komt de boodschap van de ruimte over met het gedrag dat we wensen? Speelt het karakter van de ruimte misschien een rol?”

Studenten van de NHL zijn nu een onderzoeksaanpak aan het uitwerken, waarmee ze later dit najaar aan de slag gaan. Met de resultaten daarvan gaan studenten van de Groningse hoogleraar verkeerspsychologie Dick de Waard verder. Uiteindelijk wil het ROF de inzichten uit de onderzoeken vertalen in aanbevelingen die wegbeheerders kunnen toepassen op diverse overgangssituaties.

Dit artikel verschijnt in Verkeer in Beeld 5, november 2019.