Wat is de betekenis van het bordje eigen weg?

maandag 11 mei 2015
timer 4 min
Ik heb de laatste tijd nogal wat vragen gekregen over de betekenis van het bordje eigen weg. Iedereen kent in zijn directe omgeving wel een woning of een straat, waar hij een bordje met deze tekst ziet staan. Soms komt zo'n tekst nogal angstaanjagend over. Eigen weg … kennelijk mag ik die weg of dat terrein niet betreden.

'Ter bede' toegankelijk

Maar wat betekent dit bordje eigenlijk? Veel woningeigenaren denken dat ze door plaatsing van een bordje met de tekst ‘eigen weg’ of ‘particuliere weg’ weggebruikers de toegang tot hun terrein kunnen ontzeggen. Dat is niet juist. Met het ophangen of het plaatsen van een bordje met de tekst ‘eigen weg’ kan de eigenaar van een terrein bereiken, dat de weg – zoals dat heet – slechts ‘ter bede’ toegankelijk is. De term ‘slechts ter bede toegankelijk’ is wat verouderd Nederlands en staat in artikel 4 van de Wegenwet. In normaal Nederlands betekent dit dat een weg alleen met zijn toestemming betreden mag worden. Een bordje ‘eigen weg’ betekent dus niet dat een weg niet voor iedereen toegankelijk is.


Elke weg is openbaar

De eigenaar van een bepaalde weg of een bepaald terrein moet zich realiseren dat in principe elke weg openbaar is. Immers, een weg heeft doorgaans een publieke functie. Of zoals de Raad van State het in vaste rechtspraak formuleert: het gaat om een verkeersbaan, die een functie heeft ten behoeve van het afwikkelen van het openbaar verkeer en die daarom naar zijn aard of functie een grote, onbepaalde publieksfunctie dient. In de praktijk komt het regelmatig voor dat enerzijds iemand particulier eigenaar is van een weg in de zin van het Burgerlijk Wetboek, terwijl het anderzijds om een openbare weg in de zin van de Wegenwet gaat.  Zo’n eigenaar is niet altijd even blij met deze situatie, omdat de eigenaar op grond van de Wegenwet in principe alle verkeer over de weg moet dulden. De eigenaar van deze weg mag de openbaarheid van de weg niet opheffen door er bijvoorbeeld slagbomen of hekken op of rondom te plaatsen. Evenmin mag een eigenaar betaling vragen voor toegang tot zijn terrein of weg. En daarbij komt, dat een eigenaar verplicht is zijn particuliere weg, die voor eenieder toegankelijk (en dus openbaar is) in voldoende mate te onderhouden. Als de eigenaar enigszins grip wil hebben en houden wie er toegang tot zijn terrein heeft of krijgt, is het plaatsen van het bordje met de tekst ‘eigen weg’ of ‘particulier terrein’ de aangewezen weg. Maar daarmee kan hij niet bereiken, dat de toegang tot zijn weg kan worden verboden!


Onrechtmatige vorm van eigenrichting

Stel dat een eigenaar het beu is dat iedereen zijn terrein betreedt en vervolgens slagbomen of hekken op of rondom zijn terrein plaatst, terwijl het om een openbare weg gaat in de zin van de Wegenwet. Dan is dat een onrechtmatige vorm van eigenrichting. Het plaatsen van een bordje ‘eigen weg’ biedt geen soelaas. De eigenaar riskeert daarmee dat de gemeente of een andere wegbeheerder bestuursrechtelijke maatregelen neemt en op kosten van de overtreder de slagbomen of de hekken inclusief de bordjes met de tekst “eigen weg” weghaalt of laat weghalen. Het is de eigenaar niet toegestaan om eenzijdig de openbaarheid van een weg ongedaan te maken.

 

Geen (verkapt) verkeersbord

De kern van het bovenstaande is, dat het bordje ‘eigen weg’ in de praktijk weinig effect heeft. Het plaatsen van één of meer bordjes met deze tekst betekent niets meer en niets minder dan dat iemand alleen met toestemming van de eigenaar deze weg of dit terrein mag betreden. Het is geen (verkapt) verbodsbord, zoals het bekende verkeersbord C1 of C2. Bovendien mogen deze officiële verkeersborden alleen op grond van een verkeersbesluit worden geplaatst.

 

Openbaarheid weg ongedaan maken tijdrovend

Als het om een openbare weg gaat in de zin van de Wegenwet en de eigenaar wil deze openbaarheid ongedaan maken, dan rest de eigenaar slechts één mogelijkheid en dat is het indienen van een gemotiveerd verzoek bij de gemeenteraad om deze weg aan de openbaarheid te (laten) onttrekken. De eigenaar moet zich wel realiseren, dat dit een nogal tijdrovende en omslachtige procedure is! En het is maar zeer de vraag of de gemeenteraad het verzoek tot opheffing van- of onttrekking aan de openbaarheid van de weg honoreert. Dit, omdat aan een dergelijk verzoek een zogenaamd zwaarwegend, door deze eigenaar aan te tonen belang ten grondslag moet liggen. Immers, het uitgangspunt van de Wegenwet is en blijft: openbaarheid van wegen!

 

Met dit bord kan een woningeigenaar dat een weg alleen met toestemming betreden mag worden