Kennis vergaren en delen voor effectief fietsbeleid

Argaleo werkt samen met kennisinstellingen als TU Delft en overheden zoals de provincie Zuid-Holland aan het beschikbaar maken van betrouwbare fietsinformatie om de schaalsprong in het fietsgebruik op een onderbouwde manier te kunnen maken. Wiesje Hofstede houdt zich bezig met fietsbeleid van de provincie. “Zuid-Holland is een drukke provincie,” vertelt Wiesje. “Naast de huidige druk op de bereikbaarheid zal het aantal inwoners en de bedrijvigheid de komende jaren blijven toenemen, waardoor de beleidsuitdagingen op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid alleen maar groeien. De provincie wil met haar regionale partners daarom nadrukkelijk inzetten op het stimuleren van het gebruik van de fiets, ook in combinatie met het OV. Fietsen nemen weinig ruimte in, stoten geen schadelijke stoffen uit, veroorzaken weinig overlast en het is natuurlijk ook nog eens goed voor de gezondheid.”

Joost de Kruijf van de TU Delft vult haar aan: “Om effectieve afwegingen en beslissingen te kunnen nemen om het fietsgebruik te bevorderen, is meer toepasbare kennis nodig. Denk daarbij aan kennis op het gebied van fietsgedrag, infrastructurele planning en effectiviteit en fietsstimulering.” Om al die ontwikkelde kennis op een slimme, innovatieve maar vooral bruikbare manier voor beleidsmakers beschikbaar te maken, biedt Argaleo de digital twin. “Een soort slimme kijkdoos”, aldus Jeroen Steenbakkers van Argaleo, “waarin we allerlei data ontsluiten om te gebruiken als informatie op basis waarvan je effectief beleid kunt maken. In de digital twin brengen we alle beschikbare data van heel Nederland bij elkaar. Zo maken we van data bruikbare informatie en interpretaties en kunnen we verbeteringen in het systeem en aanvullende data van nieuwe partijen aan zoveel mogelijk partners en gebruikers beschikbaar stellen.”

Provincie-overstijgend

“Datagedreven beleidsinnovatie blijft complexe materie”, vertelt Joost. “Iedere beleidsmakende organisatie heeft haar eigen wensen en eisen als het gaat om gewenste inzichten. Achter deze praktische inzichten gaat een wereld schuil van specialistische kennis en dataspecialisten. Tegelijkertijd moeten de inzichten zo toegankelijk zijn dat elke fietsbeleidsmedewerker er mee kan werken. Omdat datagedreven fietskennis relatief gezien nog in de kinderschoenen staat willen we landelijk opschalen, zodat er uniformiteit ontstaat in aanpak en uitwerking. Er is op dit moment nog te veel versnippering en zijn er te veel lokale ‘fietsdashboardjes’. In de kennisontwikkeling werken we samen met verschillende provincies, zodat er meer kruisbestuivingen ontstaan. Zo komen kennisinnovaties die we voor de ene provincie uitvoeren ook beschikbaar voor anderen. We kunnen de schaalsprong in het fietsgebruik alleen samen voor elkaar krijgen. Daarom vinden we het belangrijk dat we kennis met elkaar delen. Niet alleen tussen provincies, maar ook met gemeenten.”

“De provincie wil fietsdata, gecombineerd met allerlei andere data, op orde krijgen en houden. Zo kunnen we betere keuzes maken in welke problemen of locaties we willen aanpakken en of we de gestelde doelen om fietsen te stimuleren daadwerkelijk behalen”, vult Wiesje aan. “Daarnaast willen we met de beschikbare data gemeenten ondersteunen. Zeker de wat kleinere gemeenten hebben niet altijd de middelen, kennis en tijd om hier mee bezig te zijn. Wij willen dat faciliteren door de data en tools die we hebben beschikbaar te stellen voor onze regionale partners, zodat die ook bijvoorbeeld de digital twin kunnen gebruiken. Zo brengen we in beeld waar de knelpunten en de kansen liggen voor het provinciale en regionale fietsnetwerk en de ruimtelijke planning. Daarbij helpen bijvoorbeeld de bereikbaarheidsprofielen die je in digi twin kunt zien. Die geven aan hoe bereikbaar diverse bestemmingen (zoals bijvoorbeeld een centrum, station of ziekenhuis) zijn per fiets.”

Telpunten

Een van de meest voor de hand liggende methoden als het gaat om het meten van fietsverkeer is het tellen van het aantal fietsers op een route. Wiesje: “Sinds 2021 hebben we heel veel permanente fietstelpunten laten aanleggen in de regio. Deels op gemeentelijke wegen, deels op wegen in beheer van de provincie. Die data is allemaal ondergebracht bij het Nationaal Dataportaal Wegverkeer (NDW). We hebben Argaleo gevraagd om ook deze data toe te voegen aan de digital twin, waardoor het raadplegen en interpreteren van de aantallen fietsers op het netwerk eenvoudiger wordt. En door het te combineren met andere beschikbare data, worden de fietstellingen veel relevanter en waardevoller.”

“Om de inzichten te verrijken kijken we continu welke nieuwe datastromen beschikbaar zijn, welke datavisualisatie en -analyses, en scenarioberekeningen ontwikkeld worden. Als daar zinvolle zaken bij zitten, dan willen we die ook ontsluiten naar onze klanten”, stelt Jeroen. “Omdat verschillende regio’s andere accenten leggen in het fietsbeleid, geeft een provincie als Noord-Brabant andere opdrachten dan bijvoorbeeld de provincies Zuid-Holland of Utrecht. Dit levert een divers palet aan analyse- en visualisatiemogelijkheden, waar alle betrokken partijen profijt van hebben.”

Koploper

In vergelijking met de auto en het openbaar vervoer was de fietswereld nooit zo goed ontwikkeld op datagebied. “Als je ziet wat er al gedaan en bereikt is, dan heeft provincie Zuid-Holland als koploper hier duidelijk aan bijgedragen”, vertelt Joost. “Niet alleen wat betreft inzicht in fietsgebruik op fietspaden, maar ook door op basis van data strategisch te kijken naar de ontwikkeling van hun fietsnetwerk, de rol van de fiets in de ruimtelijke ontwikkeling en de fietsbereikbaarheid van het openbaar vervoer.” Wiesje: “Deze inzichten helpen bij het afwegingskader: wat is het mobiliteitseffect van beleidsmaatregelen en wegen de kosten en baten van bepaalde interventies tegen elkaar op? De data en de tools van Argaleo geven ons een basis om een goede onderbouwing te kunnen geven. Die gebruiken we ook echt iets te dóen, op basis van de data. Dat we dat met steeds meer samenwerkingspartners kunnen doen, is de volgende stap.”

Wil je meer weten over het belang van fietsdata en de samenwerking tussen verschillende partijen? Bezoek dan de website van het Nationaal Fietscongres op www.nationaalfietscongres.nl. Hier vind je meer informatie en blijf je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van fietsbeleid!