Hoogwaardige Fietsroutes: one way to measure them all

Tijdens het Nationaal Fietscongres 2022 in Enschede presenteerde Birgit Cannegieter, Ploegleider ‘Fiets in de stad’ en betrokken bij het thema ‘Hoogwaardig Fietsnetwerk’ binnen de Tour de Force, een uniform meetinstrument om hoogwaardige fietsroutes op een kwalitatieve manier te onderzoeken.

“De afgelopen jaren hebben we met de Tour de Force enorm veel bereikt. We hebben het fietsen op de gemeentelijke, provinciale en landelijke agenda gekregen. In het coalitieakkoord van kabinet-Rutte IV wordt de fiets maar liefst vijf keer genoemd! Daar zijn we erg blij mee. En tegelijk ook kritisch: want hoe geven we samen vorm aan de flinke fietsopgave, zoals benoemd in het recent opgeleverde Nationaal Toekomstbeeld Fiets (NTF). Om een voorbeeld te noemen: het netwerk van hoogwaardige fietsroutes krijgt steeds meer vorm. Een aantal routes is al gerealiseerd en daar komen de komende jaren nog verschillende routes bij. Nu is het tijd om te onderzoeken hoe deze routes door mensen gebruikt en gewaardeerd worden”, zegt Cannegieter.

Wat als… we allemaal op dezelfde manier gaan meten…

Cannegieter: “Om de verschillende hoogwaardige fietsroutes op een betrouwbare manier te analyseren én te kunnen vergelijken, is het van belang dat de routes op een uniforme manier worden onderzocht. Op die manier creëer je een helder en eenduidig beeld en kun je de verschillende routes op een objectieve manier vergelijken. Als meetinstrument hebben we een enquête ontwikkeld. De enquêtevragen zijn samengesteld door vertegenwoordigers van overheid, kennisinstellingen en marktpartijen. Op die manier komt kennis en expertise van verschillende betrokkenen bij elkaar. Dat is belangrijk, want op die manier maken we het meetinstrument én de resultaten voor iedereen waardevol.”

Wat als we de vragenlijst programmeren

“We zijn verder gegaan dan het samenstellen van een enquête. We hebben de vragenlijst gedigitaliseerd: met één druk op de knop stellen we de vragenlijst voor een route beschikbaar. Data komt op een centraal punt binnen, wordt verrijkt en geanonimiseerd met de betreffende provincie gedeeld. Ook komt de data bij elkaar in een dashboard. Met dit nieuwe meetinstrument kun je een voor- en nametingen uitvoeren. Zo kun je het effect en de waardering van een hoogwaardige fietsroute inzichtelijk maken. Dat levert vaak verrassende inzichten op. Dat soort inzichten gebruiken we bij de realisatie van toekomstige fietsroutes. De uitkomst van de enquête kan aanleiding zijn voor een vruchtbare discussie over de inrichting van onze fietsinfrastructuur”, stelt Cannegieter.

De meetresultaten worden in een overzichtelijk dashboard gepresenteerd. In dat dashboard kun je de voor- en nametingen van één route, maar ook verschillende fietsroutes met elkaar vergelijken en bekijken hoe een fietsroute gewaardeerd wordt. Tour de Force heeft een protocol opgesteld waarin de rollen en taken voor alle betrokken partijen benoemd zijn: de opdrachtgevende provincie, de opdrachtnemer die de enquête afneemt en Dutch Cycling Intelligence (DCI). Goudappel verzorgt vanuit die gedachte in opdracht van Tour de Force nu het programmeren van de vragenlijst, het vullen van het dashboard en verrijking van de data.

Communicatiemiddel

Volgens Cannegieter is de nieuwe vragenlijst meer dan een meetinstrument: “Het is ook heel belangrijk voor communicatiedoeleinden. In alle provincies wordt geld vrij gemaakt om hoogwaardige fietsroutes aan te leggen. Als bestuurder wil je weten of een nieuwe fietsroute een goede investering is. Ook bewoners willen graag weten wat er met hun belastinggeld gebeurt. En bovendien hebben we regelmatig RTL, NOS of andere media aan de telefoon; zij zoeken feiten en cijfers over hoogwaardige fietsroutes die we ze straks kunnen geven. Met de vragenlijst en het bijbehorende dashboard bieden we inzichten in het effect van de investering, gedrag van fietsers (ook voor aanleg van de routes) en hoe zij de routes waarderen. Zo krijgen bestuurders cijfers om een beslissing te verantwoorden of een nieuwe te nemen. Voor de eigen provincie (of gemeente), maar nog mooier: Nederland-breed. We hebben al 16 routes op de rol staan om nog dit jaar met deze nieuwe methode te meten. Ook werken we aan een standaardisatie voor het tellen van fietsers op een route. De komende jaren willen we nog veel routes onderzoeken én vergelijken. Hoe uniformer we meten, hoe meer we weten!”

Deze serie volgt de ontwikkelingen binnen de Tour de Force. In deze aflevering focussen we op een uniform meetinstrument voor Hoogwaardige Fietsroutes. Op mobiliteitsplatform.nl/ tourdeforce vindt u deze en eerdere afleveringen.