Fietsstimulering loont, maar toch blijven honderdduizenden fietsen ongebruikt

Een project in Rotterdam, met fietslessen en een fietsenbank voor zo’n 1.700 deelnemers, leverde volgens onderzoek van adviesbureau Decisio meer dan 2,1 miljoen euro op aan baten: onder meer door verbeterde gezondheid (877.000 euro), betere toegang tot werk (479.000 euro) en besparing op reiskosten (418.000 euro). De benodigde investering? Circa 470.000 euro. De terugverdientijd: slechts drie maanden.

In Zwolle resulteerde een relatief kleinschalig project voor 70 deelnemers aan laagdrempelige fietslessen in een structurele maatschappelijke waarde van zo’n 180.000 euro per jaar op een eenmalige investering van 120.000 euro. In Den Haag bedroeg de jaarlijkse opbrengst van een fietslesproject voor slechts 20 deelnemers ruim 60.000 euro, tegenover een kostenpost van 2.300 euro.

Zo'n 100.000 bruikbare fietsen blijven staan

Ondanks deze rendementen blijkt de praktijk weerbarstig. Uit aanvullend onderzoek van Mobycon blijkt dat meer dan één op de vijf Nederlanders (bijna) nooit fietst. Ruim 10 procent beschikt zelfs helemaal niet over een fiets. Vooral in stedelijke gebieden is het zorgelijk dat 13 procent van de kinderen zelden of nooit fietst. Tegelijkertijd kampen fietsbanken met lange wachtlijsten, terwijl gemeentelijke fietsdepots jaarlijks zo'n 350.000 weesfietsen registreren. Hiervan worden er naar schatting 100.000 niet opgehaald, terwijl ze technisch nog in goede staat verkeren.

Naar een duurzaam fietsecosysteem in vijf stappen

Om die mismatch tussen aanbod en vraag structureel aan te pakken, pleit de City Deal voor een duurzaam fietsecosysteem. In de recent gepubliceerde whitepaper Fietsen voor Iedereen – In 5 stappen naar een duurzaam fietsecosysteem worden concrete handvatten geboden voor gemeenten, beleidsmakers en maatschappelijke organisaties. De kern van het ecosysteem bestaat uit vijf schakels:

1. Inzameling van weesfietsen en afgedankte exemplaren

2. Opknappen en technisch geschikt maken voor hergebruik

3. Uitgifte via fietsenbanken of maatschappelijke initiatieven

4. Fietsvaardigheid versterken via fietslessen en begeleiding

5. Behouden en bestendigen van fietsgedrag als vast onderdeel van het dagelijks leven

De whitepaper is bedoeld als praktische leidraad voor gemeenten die fietsstimulering structureel willen verankeren in hun mobiliteitsbeleid.