Sturen met parkeren

maandag 6 maart 2023

Bram Louwers en Alex van den Heijkant, beide senior adviseurs op het gebied van mobiliteit bij Accent adviseurs, willen de mobiliteitsvraagstukken zo breed mogelijk aanvliegen. Parkeren vormt daarbij één van de instrumenten om de mobiliteitstransitie in een volgende versnelling te zetten.

Het valt Alex van den Heijkant op dat de diverse vraagstukken die ze op hun bordje krijgen steeds meer vragen om maatwerk. Zoals cultureel/industrieel erfgoed dat herontwikkeld en herbestemd wordt, waar allerlei verschillende voorzieningen bij elkaar komen. Het blijkt lastig te zijn om daar een parkeernorm aan te koppelen. Van den Heijkant noemt als voorbeeld een voormalig fabrieksterrein dat omgetoverd is tot een culturele hotspot met cafés, restaurants, winkels, theater en een museum.

"De traditionele rekenmethode zorgt daar voor een overaanbod aan parkeerplaatsen. Je ziet namelijk in de praktijk dat het gebruik lager ligt dan de rekenmethode ‘voorschrijft’. Het vraagt lef om minder ruimte voor de auto te reserveren. Hoe bepaal je een passend aanbod, zonder dat de omgeving last krijgt van parkeerders en je geen ondercapaciteit ontwikkelt? Meten is weten! Dat vergt een zoektocht naar de juiste balans. Van de parkeernorm, die vaak als in beton gegoten lijkt vast te liggen, kun je immers afwijken. Het is slechts een richtlijn’. Maar afwijken levert veel discussie op.” 

Sturen op gedrag

Bij de traditionele benadering van ontwikkelingen wordt de mate van automobiliteit altijd meegenomen, vult Louwers aan. “We bevinden ons middenin de mobiliteitstransitie, waarbij je andere manieren van reizen moet meenemen in je plannen. Zo hebben we in Zuid-Holland een mobiliteitsplan gemaakt voor een bouwproject in een stationsomgeving; 400 woningen worden afgebroken, 1200 komen hiervoor in de plaats. Hoe gaan de nieuwe bewoners zich verplaatsen?"

"Daarvoor willen we niet uitsluitend de auto faciliteren, waarmee we de traditionele relatie loslaten van woning met één of twee auto’s. De buitenruimte dien je aantrekkelijk te maken in plaats van parkeerplaatsen voor de deur.” 

Van den Heijkant: “Minder automobiliteit betekent echter wel dat er een goed alternatief aanwezig moet zijn: openbaar vervoer, deelmobiliteit en de fiets. Dat hangt sterk aan elkaar. Zolang wij parkeerplaatsen blijven faciliteren, kun je niet sturen op ander gedrag bij de automobilist.

"In veel steden is parkeren in het centrum relatief makkelijk. Dat maakt de drempel om voor alternatief vervoer te kiezen te hoog, omdat de binnenstad makkelijk met de auto bereikbaar is. Hier en daar worden kleine stappen gemaakt, maar waar wordt echt een grote stap gezet voor een andere optie dan de auto?”

Auto versus fiets

Bij Accent adviseurs wordt parkeren gezien als middel, maar ook als een sturingsinstrument om de mobiliteitstransitie in een volgende versnelling te zetten. Louwers noemt een appartementencomplex als voorbeeld. Deze zijn volledig ingericht op autobezit.

“Je kunt eenvoudig met de lift naar beneden, naar de parkeerkelder of het parkeerplein voor de centrale ingang en je stapt in je auto. Wil je met je fiets op pad, moet je een veel ingewikkeldere route afleggen door allerlei gangen naar een stalling ergens onderin een donkere kelder. Dat moet veranderen. Bij nieuwbouw zien we straks liever één grote fietsstalling voor de deur, met deelauto’s daarnaast en parkeerruimte voor een eigen auto op een grotere afstand.” 

"Mobiliteit begint daar waar je vertrekt. In landelijk gebied is aanwezigheid van alternatief vervoer ook van essentieel belang en parkeren een instrument om te kunnen sturen. Je kunt mensen niet verbieden om een auto op hun eigen oprit te zetten, maar parkeerbeleid bij de bestemming kan wellicht wel anders. Vaak werken de inwoners van landelijke gebieden in de nabijgelegen steden. Als zij vanuit huis de beschikking hebben over een goed alternatief, hoeven ze niet te parkeren op hun bestemming."

De hub als oplossing?

De cijfers laten echter zien dat in de afgelopen jaren juist in het landelijk gebied het autobezit is toegenomen. Bram Louwers: “Het openbaar vervoer wordt helaas steeds verder uitgehold en vormt daarmee geen aantrekkelijk alternatief voor de auto. Door de slechte bereikbaarheid ondervinden bedrijven er ook hinder van, bijvoorbeeld bij het werven van stagiaires. Dat moet echt veranderen.”

Zijn mobiliteitshubs in landelijk gebied dé oplossing? Daar zet Van den Heijkant een vraagteken bij. “Een hub werkt alleen als het ov en fietsvoorzieningen op orde zijn. Als je het goed faciliteert met de nodige voorzieningen er omheen, kan het zeker functioneren. De grote vraag is nu: waar ga je zoiets ontwikkelen? Zet je eerst in op verbeteren van het openbaar vervoer zonder dat er meteen iemand gebruik van maakt?” 

Volgens Louwers werkt een integrale aanpak bij een dergelijke ontwikkeling het beste. “We kijken zowel naar het ov als de automobiliteit en ruimtelijke ordening, waarbij we beoordelen of een hub een waardevolle bijdrage kan leveren. Een hub heeft uiteraard vele verschijningsvormen. De grotere hubs met deelmobiliteit en hoogwaardig openbaar vervoer in combinatie met fietsverbindingen. Maar ook de bushalte met een goede fietsenstalling, waar je je elektrische fiets veilig en droog kan parkeren.”

Gezamenlijk verantwoordelijk

Hoewel we verslingerd zijn geraakt aan de auto is de bereidheid om anders om te gaan met mobiliteit, met als doel een groenere en prettige leefomgeving, volgens de Accent-adviseurs wel degelijk aanwezig onder de gemiddelde Nederlander.

Louwers: “We zijn als verkeersdeelnemers gezamenlijk verantwoordelijk voor het slagen van de mobiliteitstransitie. Adopteren we nieuwe vormen van vervoer of laten we ze links liggen? Het is onze taak om dat uit te leggen, want vele forenzen hebben geen weet van termen als mobiliteitshubs en parkeernormen. Dat moeten we aan iedereen goed overbrengen. En dat parkeerbeleid een instrument is om te sturen én faciliteren.”

Reis donderdag 16 maart af naar het Nationaal Congres Parkeren & Mobiliteit. Praat mee, laat je inspireren en verrassen over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van parkeer- en mobiliteitsbeleid. Lees hier meer voor het programma

foto: Shutterstock