Waardevolle inzichten dankzij de Fietsveiligheidsscan

Voorkomen is beter dan genezen, dat geldt ook voor verkeersongevallen. Het kabinet streeft naar nul verkeersdoden in 2050. Om die ambitie te verwezenlijken moet het aantal verkeerdoden ieder jaar met 11 procent afnemen. Helaas lijkt de daling van het aantal verkeersdoden te stagneren. In 2021 was onder fietsers zelfs sprake van een toename van het aantal verkeersslachtoffers. Met de Fietsveiligheidsscan levert Cyclomedia een bijdrage om het aantal fietsslachtoffers te reduceren. Bas Brouwer (Solution Sales Manager) en Carla Zonneveld (Key Accountmanager) van Cyclomedia vertellen hoe de Fietsveiligheidsscan gemeenten en provincies kan helpen om het aantal fietsverkeersongevallen te verminderen.

Om verkeersongevallen te voorkomen is het van belang dat wegbeheerders inzicht krijgen in risicolocaties. Op die manier kan de wegbeheerder op een proactieve en risicogestuurde manier de bestaande fietsinfrastructuur verbeteren. “Het in kaart brengen van risicolocaties is een tijdrovende bezigheid, de meeste provincies en gemeenten hebben daar simpelweg onvoldoende arbeidskrachten voor”, vertelt Zonneveld. “De Fietsveiligheidsscan biedt uitkomst, want de auto’s van Cyclomedia verzamelen vrijwel automatisch enorm veel bruikbare data.”

Actuele beelden

“De auto’s van Cyclomedia rijden door heel Nederland en maken met een 360-graden-camera overal haarscherpe beelden. Met panoramische foto’s en LIDAR-puntenwolken kunnen wij de fysieke leefomgeving op een efficiënte en systematische manier visualiseren. Onze data geven een actueel beeld van de weginrichting. De beelden die onze auto’s verzamelen kunnen we vervolgens met behulp van kunstmatige intelligentie analyseren”, vertelt Brouwer.

Een voorbeeld van kenmerken die gedetecteerd kunnen worden zijn alle objecten op het fietspad en in de berm. Met die gegevens kan worden getoetst of de fietsinfrastructuur aan de richtlijnen van het kennisnetwerk SPV voldoet. “Het is een modulair systeem, dus we kunnen heel eenvoudig uitbreiden,” legt Brouwer uit. “Als een gemeente of provincie alle fietspaaltjes in kaart wil brengen kunnen we dat element heel eenvoudig aan de Fietsveiligheidsscan toevoegen.”

Een overzichtelijk dashboard

“Met de data die we met de auto’s van Cyclomedia verzamelen leveren wij de grondstoffen voor een verkeerskundig model waar gemeenten en provincies analyses op los kunnen laten”, legt Zonneveld uit. “In de provincie Fryslân wordt de data toegevoerd aan het Verkeersveiligheidsmodel van DOK data wat in samenwerking met Arcadis is ontwikkeld. Dit model brengt de data van Cyclomedia samen met meer relevante data en vertaalt dit tot inzichten. Het resultaat is een overzichtelijke kaart waarop mobiliteitsprofessionals in één oogopslag zien waar de pijnpunten liggen zodat ze daar direct op kunnen anticiperen”, zegt Brouwer.

Op de kaart krijgt ieder fietspad een risicoscore. Hoe hoger de score, hoe hoger de urgentie om het desbetreffende fietspad aan te pakken. In een overzichtelijk dashboard wordt voor de deelnemende gemeenten en provincies een ‘top-zoveel’ risicolocaties samengesteld. Dat ‘top-zoveel’ lijstje kan als belangrijk handvat dienen bij de aanpak van verkeersonveilige fietsinfrastructuur.

Eerste ervaringen

Verschillende gemeenten en provincies maken al gebruik van de Fietsveiligheidsscan, de eerste reacties zijn positief. Volgens Brouwer zijn de klanten vooral enthousiast omdat ze met de Fietsveiligheidsscan heel doelgericht aan de slag kunnen gaan. “Het scheelt enorm veel tijd, ook dat wordt enorm gewaardeerd”, vult Zonneveld aan.

Cyclomedia is op dit moment bezig met een inventarisatie van alle fietspaden in de provincie Fryslân. Tijdens die inventarisatie wordt waardevolle informatie over inrichtingskenmerken verzameld. Die informatie dient als input voor het verkeersveiligheidsmodel dat door DOK data is ontwikkeld. Met dat dashboard krijgt de provincie Fryslân een duidelijk beeld van alle risicolocaties binnen de provincie. De provincie stelt het dashboard ter beschikking aan alle Friese gemeenten om gezamenlijk te werken aan veiligere wegen en fietspaden.

“De Provinciale Staten van Fryslân hebben zich in mei 2017 bij motie uitgesproken over Nul dodelijke verkeersslachtoffers. Als we kijken naar de cijfers van het CBS hebben we een opgave van 15 tot 30 verkeersdoden per jaar. Naast het aantal verkeersdoden hebben we jaarlijks te maken met zo’n 800 (ernstige) verkeersslachtoffers. In die aantallen zien we een verschuiving van auto-inzittenden naar fietsers en voetgangers. Voor een proactieve en risicogestuurde aanpak spelen ongevalsdata en inzicht in risicolocaties een belangrijke rol. Steeds meer partijen leveren ons waardevolle informatie over verkeersongevallen. Daarnaast hebben we een aantal marktpartijen ingeschakeld om verkeersveiligheidsmodellen te ontwikkelen. Met deze modellen trachten wij regionale en lokale bestuurders van belangrijke inzichten te voorzien. Naast verkeersveiligheidsmodellen van Royal HaskoningDHV en Hastig hebben we ook gekozen voor het model van DOK data. De keuze voor DOK data werd ons ingegeven door de wens een zo compleet mogelijk veel van ongevallen en risico’s te hebben. Met de combinatie van het dashboard en de ongevalsdata hebben we voor iedere wegbeheerder toegankelijke input voor een regionale risicoanalyse. Die regionale risicoanalyse gaat uiteindelijk resulteren in een regionaal uitvoeringsprogramma. We hebben het dashboard en de app van het verkeersveiligheidsmodel in verschillende stadia toegelicht in het regionaal Verkeer- en Vervoer Beraad. Gehoord de reacties van wethouders en gedeputeerden kunnen we ambtelijk goed gebruik maken van het verkeersveiligheidsmodel. Het verkeersveiligheidsmodel is een mooi hulpmiddel, maar het nadenken over verkeersveiligheid blijft uiteraard nog steeds erg belangrijk!”

Aldus, Sipke van der Meulen, Regisseur verkeersveiligheid bij de provincie Fryslân, over zijn ervaringen met het verkeersveiligheidsmodel van DOK data.

Toekomstplannen

“De fietsveiligheidsscan heeft ook raakvlakken met de GOW30. Een ander belangrijk onderwerp wat veel aandacht heeft van onze klanten. Bij de keuze voor GOW30 is het ook van belang om te weten op welke manier de weg is ingericht. Cyclomedia voert op dit moment samen met Royal HaskoningDHV een pilot in de gemeente Nijmegen. Het dasboard wat wordt ontwikkeld op basis van data biedt handvaten om een keuze te maken tussen ETW30, GOW30 of GOW50. Daarnaast hebben we ook weer datasets voor de uitvoer van GOW30. Wij kunnen namelijk precies aangeven waar de wegbelijning in de gemeente ligt, wat de kwaliteit is en welk type het betreft. Je kunt wel zeggen dat onze data heel waardevol is voor veel mobiliteitsvraagstukkelen”, stelt Brouwer.

“In principe kunnen we alles wat visueel zichtbaar is in de openbare ruimte als specifieke dataset leveren”, zegt Brouwer. “In de toekomst hopen we nog veel meer gemeenten en provincies te kunnen helpen met verkeersveiligheidsopgaven om zo een nog grotere bijdrage te kunnen leveren aan de verbetering van de verkeersveiligheid in Nederland”, vult Zonneveld aan.

Kijk voor meer informatie over de Fietsveiligheidsscan op www.cyclomedia.nl

Sipke van der Meulen is één van de sprekers tijdens het Nationaal Fietscongres dat op 1 en 2 juni in Enschede gaat plaatsvinden. Klik hier voor het volledige programma.