Slimme cameraoplossingen helpen boa’s

In grote delen van de binnenstad van Groningen gelden al jarenlang venstertijden. Vracht- en bestelauto’s mogen die straten alleen ‘s morgens tussen vijf en twaalf uur in. Vanaf vorig jaar september is het venstertijdengebied uitgebreid. De handhaving door uitsluitend boa’s werd hierdoor steeds moeilijker en ook te kostbaar. De gemeente Groningen kiest voor de inzet van camerahandhaving van Brickyard.

“Met ons venstertijdenbeleid sluiten we aan op ons programma Ruimte voor Zero Emissie Stadslogistiek, waarin we onder meer als doel hebben gesteld om het logistieke verkeer met name in de middag en avond te verminderen en uitsluitend duurzaam logistiek vervoer te realiseren”, vertelt Kevin Meiland, verkeerskundige bij de gemeente Groningen.

Met stadslogistiek bedoelt de gemeente al het goederenvervoer in de binnenstad, zoals leveranciers aan winkels, horeca, kantoren en instellingen, pakketbezorgers bij particulieren, maar ook bouwverkeer, op- en afbouw van evenementen en de afvalophaaldiensten. Meiland: “Groningen heeft een compacte binnenstad waar al jaren een venstertijdenbeleid geldt voor met name de winkelstraten. Dat betekent dat alleen in de ochtend, tussen vijf en twaalf uur bedrijfs- en vrachtauto’s deze straten in mogen rijden om te laden en te lossen. Om fietsers en voetgangers in de binnenstad meer ruimte te geven, hebben we dit jaar het venstertijdengebied uitgebreid. De handhaving op dit beleid ligt bij de gemeente Groningen zelf. Hoe groter het venstertijdengebied, hoe moeilijker het echter voor onze boa’s wordt om die handhaving adequaat uit te kunnen voeren. Hiervoor biedt de inzet van ANPR-camera’s met daarop speciale handhaafsoftware, dan ook een structurele oplossing. Onze boa’s worden opgeleid om met dit systeem te gaan werken.”

Efficiënt en effectief

In de tweede helft van dit jaar verzorgt Brickyard voor de gemeente Groningen de volledige levering, installatie en implementatie van 26 ANPR-camera’s. ANPR staat voor Automatic Number Plate Recognition en is een systeem dat automatisch kentekens kan herkennen. ANPR-camera's maken een foto van een voertuig dat het venstertijdengebied in- of uitrijdt. Het systeem vergelijkt het kenteken van het voertuig met databases waarin interne en externe (NPR) ontheffingen zijn opgeslagen.

Als het kenteken niet is geregistreerd om toegang te hebben tot het gebied wordt de kentekeninformatie verrijkt met onder andere RDW-informatie. De foto’s inclusief verrijkte informatie worden hierna ter beoordeling aan een boa aangeleverd. Met de inzet van hoogwaardige camera’s en specialistische software van Brickyard werkt de handhaving efficiënter en effectiever, zodat de pakkans van overtreders wordt vergroot en de regels beter worden nageleefd. “We houden eerst een wenperiode aan waarin we alleen waarschuwingen afgeven”, legt Meiland uit. “Op termijn gaan we over op boetes, mits er geen ontheffing is aangevraagd.”

Enige aarzeling

Dimitri Pouwels, werkzaam bij Royal HaskoningDHV, werd door de gemeente Groningen gevraagd een adviesrol te vervullen in het traject van het venstertijdenbeleid. “Ook in de gemeenten Haarlem en Assen waar ik betrokken ben geweest bij vergelijkbare projecten merkte men een toename van het aantal vrachtauto’s en pakketbezorgers die het centrum in en uit rijden, waardoor de handhaving via de boa’s steeds moeilijker werd. Steeds meer gemeenten zetten dan ook ANPR-camera’s in ter ondersteuning van de boa’s. Je ziet soms enige aarzeling bij gemeenteambtenaren ten opzichte van camera’s. Belangrijk hierin is helder uit te leggen hoe de privacy gewaarborgd is, zoals het opstellen van verwerkingsovereenkomsten waarin in detail wordt vastgelegd welke partijen inzage in de verzamelde data hebben.”

In Groningen wordt de inzet van camera’s opgenomen in het privacy-register van de gemeente en voldoet deze aan de eisen van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De camera’s registreren geen personen en maken ook geen opnames van personen. Kentekens van overtreders worden conform gemaakte afspraken maximaal vijf jaar bewaard. Alle overige informatie wordt direct geanonimiseerd waardoor deze bruikbaar zijn voor rapportagedoeleinden.

Multi-inzetbaar systeem

Het camerahandhaafsysteem wordt primair ingezet voor bestel- en vrachtwagens die buiten de venstertijd de afgesloten zone verlaten. Hierbij wordt rekening gehouden met een coulancetijd en tijdens de beginperiode worden ook waarschuwingen verstuurd. Binnen 'zone C1' geldt op enkele locaties eenrichtingverkeer (C2), waarvoor gehandhaafd wordt op het negeren van het éénrichtingsverkeer voor alle voertuigcategorieën, met uitzondering van snor- en bromfietsen. In dit geval geldt de venstertijd niet.

De handhaafoplossing van Brickyard dient echter ook als verkeersmonitoringsysteem. Alle voertuigen worden door het systeem geregistreerd en geanonimiseerd verwerkt. Voor verkeersmonitoring worden alle voertuigen in beide rijrichtingen geregistreerd, zowel binnen als buiten de venstertijden.

Vanaf 2025 vormen de huidige venstertijdengebieden in de gemeente Groningen ook de zero-emissie-gebieden. In de handhaafsoftware wordt via een koppeling met RDW-data een extra registratie ingebouwd of een passerend voertuig emissie loos is of niet.

Minder overtredingen

Het camerahandhaafsysteem van Brickyard is een bewezen systeem voor handhaving van venstertijden. Ervaringen met andere gemeenten leerde Brickyard dat het systeem gaat bijdragen aan een vermindering van de verkeersdruk in het centrum van de stad Groningen en hiermee de leefbaarheid in de binnenstad verbetert. Door de efficiëntie van het systeem kunnen boa’s hun werkzaamheden, in een korte tijd, op een goede manier uitvoeren. Een ander groot voordeel is dat het systeem een hogere pakkans heeft dan bij handmatige controles, waardoor gedragsverandering wordt bereikt en het aantal overtredingen afneemt.